انرژی‌های تجدیدپذیر به دلایل محیط زیستی هر روز در سراسر جهان محبوبیت بیشتری پیدا می کنند. کشور ما نیز به با توجه به ضرورتی که در کاهش اثرات مخرب گازهای گلخانه ای که از سوخت های فسیلی منتشر می گردند، از جمله آلودگی هوا، گرم شدن کره زمین و غیره وجود دارد، به راهکار استفاده از انرژی‌های پاک مثل انرژی خورشیدی روی آورده است. ایران با وجود متوسط ۳۰۰ روز آفتابی از مجموع ۳۶۵ روز سال در بیش از دو سوم مساحت خود و متوسط تابش نور خورشید ۴/۵ تا ۵/۵ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، کشوری با پتانسیل بالا در حوزه انرژی خورشیدی می باشد.
در این راستا، وزارت نیرو با ارائه طرح جدید « احداث نیروگاههای خورشیدی خانگی » گام مهم و موثری در این زمینه برداشته است. اجرای این طرح به شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی محول شده است و تمامی شرکت‌هایی که در حوزه انرژی های خورشیدی فعالیت دارند، می‌توانند این طرح را اجرا کنند.
بر اساس طرح احداث نیروگاه خورشیدی خانگی، مشترکان برق می‌توانند پس از دریافت مشاوره فنی از شرکت‌های پیمانکار مربوطه به شرکت‌های توزیع برق مراجعه کرده و درخواست احداث نیروگاه خورشیدی کنند.
پس از احراز شرایط مالکیت و رعایت سقف ظرفیت انشعاب توسط شرکت توزیع برق، مجوز اولیه برای احداث به متقاضی ارائه شده و بازه زمانی ۲۰ ساله خرید تضمینی برق آغاز می‌شود. بعد از دریافت مجوز، متقاضی یک شرکت پیمانکار معتبر انتخاب می‌کند و قرارداد احداث نیروگاه خورشیدی را با آن شرکت عقد می‌کند.
پس از اتمام عملیات احداث نیروگاه خورشیدی خانگی، به شرکت توزیع برق جهت بازدید نهایی و راه‌اندازی اطلاع رسانی می‌شود. قرارداد خرید تضمینی برق بین شرکت توزیع نیروی برق و متقاضی منعقد گشته و پس از صدور صورت حساب تولید برق، وزرات نیرو هزینه صورت حساب ذکر شده را در وجه متقاضی پرداخت می نماید.
شرکت در این طرح هیچ محدودیتی ندارد و همه افراد در صورتی که از مشترکان سازمان برق باشند و انشعاب برق داشته باشند، می‌توانند در طرح احداث نیروگاه خورشیدی خانگی شرکت کنند. وزارت نیرو یک تعهد ۲۰ ساله از داوطلبان می‌گیرد تا اطمینان حاصل کند که تا ۲۰ سال آینده امکان بهره‌برداری از آن نیروگاه‌ها را دارد.
دلایل ارائه طرح احداث نیروگاه خورشیدی
یکی از دغدغه های سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، گرمایش رو به افزایش کره زمین می باشد. ایران به عنوان یکی از تولید کننده های گازهای گلخانه ای، از طرف این سازمان موظف به احداث ۲۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی شده است. به همین جهت، سیاست های وزارت نیرو در جهت هموار کردن راه برای مردم برای احداث نیروگاه خورشیدی تنظیم شده اند. این طرح، موجب جذب مردم برای سرمایه گذاری در تولید برق خورشیدی شده و علاوه بر اینکه انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش می دهد، فرصتی ست برای کسانی که در اندیشه کسب درآمد از سرمایه خود بوده و در وضعیت کنونی اقتصاد، به دنبال روشی امن و تضمین شده برای سرمایه گذاری می گردند.
از طرف دیگر، تولید انبوه برق دشواری هایی دارد و نیروگاههای حرارتی توانایی تامین برق کل کشور را ندارند. به همین خاطر نوسانات برق در اکثر نقاط کشور دیده می‌شود و بسیاری از روستاها فاقد برق هستند. در ساعات اوج مصرف نیز گاها شاهد خاموشی در شهرهای بزرگ هستیم و این روند با رشد جمعیت، همواره رو به افزایش است.
در نتیجه هر چقدر تعداد نیروگاه های خورشیدی بیشتر شود، بار تولید برق نیروگاه های حرارتی کاهش می یابد.
علاوه بر این، نیروگاههای حرارتی آب زیادی برای خنک کردن سیستم‌ها استفاده می کند. بنابراین احداث نیروگاههای خورشیدی برای مدیریت بحران کمبود آب نیز مفید واقع می‌شود.
جنبه های مالی و اقتصادی طرح
جدا از رایگان بودن تابش خورشید برای همه، راه اندازی سیستم تولید برق خورشیدی هزینه اولیه ای دارد که با توجه به شرایط قرارداد تضمینی ۲۰ ساله با شرکت توزیع برق، این هزینه اولیه طی مدت کوتاهی بازگشته و پس از آن سود خالص خواهد داشت.
هزینه احداث یک نیروگاه خورشیدی خانگی متصل به شبکه ۵ کیلوواتی حدود ۳۰ میلیون تومان می باشد. این هزینه با افزایش مساحت و ظرفیت نیروگاه، افزایش می یابد.
قیمتی که وزارت نیرو بابت هر یک کیلووات انرژی در ساعت برای برق خورشیدی خانگی پرداخت می‌کند، حدود ۸۰۰ تومان است. در حالی که برقی که یک مصرف کننده خانگی از شرکت توزیع برق می خرد، حدود ۱۸۰ تومان است.
طی سه تا چهار سال اولیه سرمایه متقاضی به طور کامل بازمی‌گردد و ۱۶ سال بعدی تماما سودآوری محسوب می‌شود.
همچنین شرکت توزیع برق پرداخت به متقاضی را متناسب با تورم افزایش می دهد. در این صورت، اگر تورم اعلام شده در ابتدای هر سال افزایش یابد، مبلغی که شرکت توزیع به متقاضی پرداخت می کند نیز به همان نسبت افزایش می یابد.
مسئله دیگری که باعث بالا بودن سود نیروگاه خورشیدی می شود، هزینه تقریبا صفر تعمیر و نگهداری آن است. هزینه های جاری نیروگاه خورشیدی در تمیز کردن روی پنل ها در دوره های زمانی مشخص خلاصه می گردد که در مقایسه با هزینه های جاری استفاده از سوخت های فسیلی بسیار پایین می باشد.
سازمان‌های پشتیبان
بودجه طرح احداث نیروگاه خورشیدی از وزرات نیرو و سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) تامین می‌شود. با این وجود که سازمان‌های خصوصی این طرح را اجرای می‌کنند، اما وزارت نیرو برای فروش برق مستقیما با مصرف کننده قرارداد می‌بندد.
شرکت آرانیرو یکی از شرکت‌های معتبر و فعال در حوزه انرژی خورشیدی است که علاوه بر احداث نیروگاههای خورشیدی بزرگ مقیاس و کوچک مقیاس، محصولات خورشیدی زیادی را نیز به بازار ارائه می دهد.