پارامترهای اقتصادی برق خورشیدی

احداث ۳۲۵ سامانه خورشیدی استان فارس

تجزیه و تحلیل هزینه و سود شامل شناسایی هزینه های مختلف یک پروژه و مقایسه آن با منافع آن است تکنیک های اصلی تجزیه و تحلیل هزینه سود عبارتند از :

  • ارزش خالص فعلى (Net Present Value)
  • نرخ بازگشت سرمایه (Rate of Return)
  • تحلیل هزينه / فایده B/C (شاخص سودآوری)
  • دوره بازگشت سرمایه (Payback Period)

این چهار شاخص اقتصادی را می توان با تکنیک های ارزش خالص فعلی و جریانی از درآمدها و هزینه ها استفاده کرد.

روش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات

ارزیابی مالی و اقتصادی طرح ها بر مبنای هزینه ها، درآمدها و زمان (عمر پروژه) صورت می گیرد. اولین مرحله ارزیابی مالی و اقتصادی طرح ها تشکیل جدول جریان نقدی  (Cash Flow) پروژه است.

جریان وجوه نقدی طرح (Cash Flow of A Project)

منظور از جریان وجوه نقدی يك طرح، در حقیقت کلیه عایدی ها (منافع) و هزینه هایی است که در طول عمر طرح در سال های مختلف برآورد می شود. جریان اولیه (Initial Flow)  جریان عملیاتی  (operation flow) و جریان نهائی Terminal flow) ) منظور از جریان اولیه در حقیقت جریان پولی است که قبل از شروع بهره برداری طرح (دوره ساخت) صورت می گیرد. با توجه به اینکه این نوع جریان معمولا نوعی هزینه می باشد لذا در ارزیابی طرح های اقتصادی علامت ارقام مربوط به جریان اولیه را منفی در نظر می گیرند. منظور از جریان عملیاتی در واقع کلیه وجوهی است که در ارتباط با طرح در طول سال های بهره برداری قابل پیش بینی است.

برآورد هزینه ها و درآمدهای طرح به قیمت جاری (current Price)

محاسبات هزینه ها و درآمدها در تحلیل اقتصادی طرحها، گام اول را تشکیل میدهد که این محاسبات،ارقام هزینه ای و درآمدی به قیمت جاری را در بر می گیرند. لذا با توجه به زمان وقوع، هزینه فرصت سرمایه، تورم و سایر ملاحظات، این ارقام باید با توجه به جدول زمان بندی طرح واقعی شوند. در ادامه نیز می توان با استناد به یافته های تحلیل اقتصادی، صورت حساب سود و زیان سالانه طرح را تهیه کرد و سرمایه مورد نیاز آنرا مشخص ساخت.

همان گونه که گفته شد، گام اول در تحلیل اقتصادی طرح، برآورد هزینه و درآمد طرح به قیمت جاری است. در اینجا مقصود از قیمت جاری آن است که فرض شود که تمامی مراحل طرح در یک مقطع زمانی حاضر آغاز شده و به پایان رسیده است. بر این اساس درآمدها و هزینه ها به قیمت های سال جاری برآورد و این ارقام در قسمت ارزیابی درآمدها و هزینه های واقعی طرح، با اتکا به جدول زمان بندی طرح و نرخ تنزیل، واقعی می شود.

ارزش حال هزینه ها و درآمدهای طرح (Present value)

از آنجایی که تمامی هزینه ها و درآمدهای طرح در يك زمان واحد تحقق نمی یابند، على القاعده نمی توان محاسبات هزینه و درآمد صورت گرفته به قیمت سال جاری را معیار عمل قرار داد؛ چرا که با توجه به تغییرات سطح عمومی قیمت ها در طول این سالها، می باید تاثیرات تورم. کاهش ارزش پول را در محاسبات وارد کرد. بدین منظور برای تبدیل هزینه ها و درآمدها به قیمت واقعی، در اقتصاد از يك شيوه مرسوم، تحت نام «شیوه ارزش حال» استفاده می گردد. بر این پایه با توجه به جدول زمان بندی طرح، باید برآورد واقعی ای از هزینه ها و درآمدها با لحاظ کردن نرخ تورم داشت. در این ارتباط، ویژگی روش ارزش حال آن است که درآمد خالص طرح در سالهای آینده (دوره عمر طرح) را به کمک نرخ تنزیل، به ارزش فعلی تبدیل می کند. در صورتی که Ci جریان نقدی سال i ام و r نرخ تنزیل باشد، ارزش حال Present Value در زمان حاضر از طریق فرمول ذبل محاسبه می گردد:

برق خورشیدی

برای به دست آوردن، هزینه و درآمد واقعی و سرمایه مورد نیاز آن در هر سال، باید دو اقدام صورت داد. این اقدامات عبارتند از :

اولا: باید به کمک فرمول ارزش فعلی، نرخ تنزیل را بر هزینه ها با توجه به سال وقوع اعمال کرد تا هزینه واقعی با ارزش فعلی هزینه ها حاصل شود.

ثانيا: درآمدها نیز با توجه به نرخ نزیل و سال وقوع آن باید کاهش یابد تا درآمدهای واقعی با ارزش فعلی درآمدها حاصل گردد.

نرخ تنزیل یا حداقل نرخ بازدهی مورد انتظار(MARR)

از آنجایی که هزینه های يك پروژه در طی سال های مختلف انجام می شود و درآمدهای آن نیز در طی سال های مختلف محقق می شود، اختلاف زمانی بین هزینه ها و درآمدها بوجود می آید و این اختلاف، زمانی باعث می شود که ارزش واقعی هر ریال هزینه انجام شده (یا درآمد بدست آمده در دو سال مختلف با هم اختلاف داشته باشد. اگر يك سال خاص به عنوان سال مبنا در نظر گرفته شود، نرخ تنزیل یا حداقل نرخ بازدهی مورد انتظار در واقع نرخی است که با استفاده از آن می توان ارزش واقعی هزینه های انجام شده و یا درآمدهای بدست آمده در سال های مختلف را در آن سال مبنا محاسبه کرد.

محاسبه شاخص های اقتصادی و مالی برای تصمیم گیری:

پس از محاسبه درآمدها و هزینه های طرح در این قسمت با استفاده از تکنیکهای تصمیم گیری به بررسی توجیه اقتصادی طرح پرداختیم.

روش ارزش خالص فعلی (Net Present Value)

روش ارزش فعلی یکی از مهمترین و در عین حال ساده ترین تکنیکهای ارزیابی طرح های اقتصادی است و این روش زیربنای کاربرد تکنیکهای دیگر است. محاسبه ارزش فعلی يك فرآیند مالی، تبدیل ارزش آیندة كليه دریافتها و پرداختها به ارزش فعلی در زمان حال یا مبدأ پروژه است.

. در صورتی که با نرخ i درصد، ارزش خالص فعلی محاسبه شده، رقم مثبت ۰<NPV) ) باشد طرح سودآور بوده، زیرا ارزش فعلی هزینه ها کمتر از ارزش فعلی درآمد بوده است و در صورتی که ارزش خالص فعلی محاسبه شده رقم منفی  ۰>NPV) ) باشد طرح فاقد توجیه اقتصادی است و مشخص کننده این حقیقت است که ارزش فعلی هزينه ها بیش از ارزش فعلی درآمدها می باشد. اگر ۰=NPV باشد پروژه اقتصادی است، زیرا حداقل نرخ جذب کننده برای سرمایه گذاری تأمین گشته است. با توجه به آنچه گفته شد، ارزش خالص فعلی NPV) )  از طریق فرمول ذیل محاسبه می گردد:

برق خورشیدی

نرخ بازگشت سرمایه  (Rate of Return)

یکی از روش هایی که امروزه در تعیین و انتخاب اقتصادی ترین پروژه ها متداول می باشد روش نرخ بازگشت سرمایه است. در این روش ضابطة قبول یا رد يك پروژه، بر اساس معیاری (نرخی) به نام بازگشت سرمایه است. در حقیقت تعادل درآمدها و هزینه ها، تحت این نرخ امکان پذیر است (البته نه همیشه با يك نرخ) و آن نرخ (يا نرخها) نرخ بازگشت سرمایه می باشد. نرخ بازگشت سرمایه از تساوی قرار دادن ارزش فعلی درآمدها و هزینه ها حاصل می شود. این تساوی تنها تحت يك نرخ امکان پذیر است و آن، نرخ بازگشت سرمایه است. در صورتی که نرخ بازگشت سرمایه ROR) ) از حداقل نرخ جذب کننده MARR) ) کوچکتر باشد طرح پذیرفته نمی شود و در صورتی نرخ بازگشت سرمایه ROR) ) بزرگتر یا مساوی حداقل نرخ جذب کنندهMARR) ) باشد طرح دارای توجیه اقتصادی بوده و پذیرفته میشود.

برق خورشیدی

نرخ بازگشت سرمایه، ROR نرخ تنزیلی است که در آن نرخ، ارزش فعلی عایدی ها (منافع) يك پروژه برابر با ارزش فعلی هزینه های آن است. به عبارت دیگر نرخ بازگشت سرمایه ROR) ) نرخی است که در آن ارزش خالص فعلی طرح (NPV) صفر است . در واقع ROR يك طرح، نرخ سودی است که يك سرمایه گذار از سرمایه گذاری در انجام آن طرح بدست می آورد. این نرخ حداکثر نرخ بازدهی است که طرح می تواند به منابع مالی سرمایه گذاری شده بپردازد.

در این روش اگر نرخ بازگشت سرمایه بدست آمده بیشتر یا مساوی حداقل نرخ سود قابل قبول سرمایه گذاری ۱ باشد. طرح انتخاب می گردد. هنگام مقایسه طرح های سرمایه گذاری نیز، طرحی انتخاب می گردد که علاوه بر شرط بیشتر بودن نرخ بازدهی اش از نرخ بهره بازار یا هر نرخ قابل قبول دیگر، دارای بیشترین نرخ بازگشت سرمایه در میان طرحهای رقیب نیز باشد. با توجه به اینکه مجموعه ای از دوتایی (زمان ، پول) در یک پروژه درگیر هستند، نرخ بازگشت سرمایه تابعی از ارزش فعلی است . نرخ تنزیلی که در آن ارزش خاص فعلی برابر با صفر باشد ، نرخ بازده داخلی است. برای محاسبه این نرخ از رابطه زیر استفاده می گردد:

برق خورشیدی

در آن r نرخ بازگشت سرمایه ، t سال، Ct خالص جریان نقدی در سال t است.

تحلیل هزینه- فایده

مبانی نظری تحلیل هزینه- فایده:

با وجودی که “ارزیابی طرح های اقتصادی” یا “اقتصاد مهندسی رابطه بسیار نزدیك با اقتصاد خرد متعارف دارد، اما باید گفت که خود دارای تاریخچه و مشخصات مستقل می باشد. برای معرفی مبانی نظری تحلیل هزینه – فایده در این قسمت، به برخی مفاهیم مهم در تحلیل هزینه- فایده اشاره می شود.

محاسبه شاخص سودآوری -سبقت فایده به هزینه (B/c)

یکی دیگر از شاخص های اقتصادی ارزیابی طرح ها، نسبت منافع به مخارج یا سود به هزینه B/C) ) است. این نسبت برابر با حاصل تقسیم ارزش فعلی منافع طرح بر ارزش فعلی هزینه های آن است. چنانچه این نسبت بزرگتر از یک باشد به معنی اقتصادی بودن طرح بوده و کوچکتر از یک بودن آن نیز به معنی غیر اقتصادی بودن طرح است. چنانچه این نسبت بزرگتر از ۱ باشد ، به معنی آن است که NPV بزرگتر از صفر است.

برق خورشیدی

دوره بازگشت سرمایه

یکی از شاخص های مالی جهت ارزیابی طرح های اقتصادی ، شاخص دوره بازگشت سرمایه است. این شاخص نشان می دهد چه مدت طول می کشد تا سرمایه گذاری های انجام شده توسط درآمدها جبران شود. هر چه دوره بازگشت سرمایه کمتر باشد، طرح زودتر به سوددهی می رسد.

برق خورشیدی

, , , , , , , , ,
نوشتهٔ پیشین
توجیه اقتصادی برق خورشیدی
نوشتهٔ بعدی
منافع احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست