برگه موافقتنامه اولیه ای است که بعد از درخواست در سایت ساتبا و پر کردن کاربرگهای مختلف برای نیروگاههای خورشیدی بزرگ صادر می شود تا بر مبنای آن برای طی سایر مراحل نظیر مجوزهای زیست محیطی، گرفتن زمین از منابع طبیعی، طرح اتصال به شبکه برق و… اقدام گردد.
قیمت خرید تضمینی برق نیروگاه های خورشیدی
طبق ابلاغیه ۱۴۰۰ پله های مربوط به مولدهای خورشیدی با ظرفیت ۱۰۰ کیلووات و کمتر به ۲۰۰ کیلووات و کمتر تغییر می یابد. قبلا نیروگاهای انشعابی تا حداکثر ۱۰۰ کیلووات قابل احداث بودند که این ظرفیت افزایش یافت. جدول قیمت های جدید و قدیم خرید تضمینی برق انرژی های تجدیدپذیر در زیر قابل مشاهده است.
نرخ پایه خرید برق از نیروگاههای محدود به ظرفیت انشعاب (مشترکینی که کنتور برق دارند):
براساس تبصره (۲) بند ۲-۱ مصوبه وزیرمحترم نیرو به شماره ۱۰۰/۲۰/۱۵۲۲۴/۱۴۰۰ مورخ ۲۵/۰۲/۱۴۰۰ ، پله مربوط به مولدهای خورشیدی با ظرفیت ۱۰۰ کیلووات و کمتر به ۲۰۰ کیلووات و کمتر تغییر می یابد.
بعلاوه، مطابق همین بند، حداکثر پرداخت نقدی صورتحساب ها در هر دوره، متناسب با بودجه های تخصیصی ساتبا می باشد. بدیهی است تسویه مانده طلب فروشنده برق تجدیدپذیر توسط وزارت نیرو (ساتبا) بصورت نقدی مشروط به دریافت مابه التفاوت قیمت تکلیفی و تمام شده از دولت و یا حصول منابع تخصیصی دیگر خواهد بود. در عین حال، كما في السابق مانده پرداخت نشده مطالبات با ثبت در سامانه مدیریت اطلاعات بدهی ها و مطالبات دولت (سماد)، جزو مطالبات بخش خصوصی از دولت و قابل وصول به روش های متداول از جمله تهاتر بدهی با دولت، حواله سوخت صرفه جویی شده، اوراق مالی، اسناد خزانه و … می باشد.
از دیگر موارد مهم این مصوبه بند ۲-۳- است، مطابق این بند، مبلغ تعرفه برای کلیه نیروگاه های موضوع این مصوبه بجز نیروگاه های بادی، مشمول اعمال ضریب سه پله کاهش نرخ خرید (پس از اعمال کلیه ضرایب) در ابتدای سالهای هشتم، دوازدهم و شانزدهم می باشند. این ضریب برابر ۶۰ درصد می باشد. در خصوص نیروگاه های بادی مطابق مصوبات قبلی عمل خواهد گردید.
شایان ذکر است ساتبا برای تشویق متقاضیان احداث نیروگاه با ظرفیت بالای ۱۰ مگاوات، كما في السابق به صورت دوره ای نسبت به برگزاری مناقصه بر اساس سقف جدید اعلامی در مصوبه فوق الذکر اقدام می نماید .
درصورت تصویب و اجرای آئین نامه تحویل سوخت صرفه جویی شده، مکانیزم مناقصه یاد شده با روش مورد اشاره در بند ۱ مصوبه مذکور جایگزین می گردد.
شرایط مهم ابلاغيه خرید تضمینی برق نیروگاههای تجدیدپذیر
قرار داد خرید تضمینی برق از نیروگاه های خورشیدی برای یک دوره بیست ساله با نرخ های پایه یاد شده منعقد میگردد که در سال های قرارداد بر اساس ضریب موضوع ماده (۳) تصویب نامه هیئت وزیران تعدیل می شود.
برای نیروگاه های متصل به شبکه توزیع، موضوع تبصره (۳) ماده (۲) تصویب نامه هیئت وزیران، نرخ خدمات انتقال به نرخ پایه افزوده می گردد.
نرخ پایه خرید تضمینی برق در صورت استفاده از طراحی و ساخت با تجهیزات داخلی، حداکثر تا ۳۰ درصد بر
اساس دستورالعمل موضوع تبصره ماده (۶) تصویب نامه هیئت وزیران افزایش می یابد.
دوره بیست ساله قرارداد خرید تضمینی برق از تاریخ شروع قرارداد آغاز و دوره پیشبرد و احداث نیروگاه را شامل می شود. نرخ پایه خرید تضمینی برق در مواردی که متقاضی اقدام به انعقاد بیش از یک قرارداد احداث نیروگاه تجدیدپذیرمی نماید، با شرایط زیر تعیین می گردد:
الف- در اراضی واقع در یک پلاک اصلی و یا اراضی مجاور در دو پلاک اصلی مجاور، نرخ پایه خرید از هر نیروگاه بر اساس مجموع ظرفیت پروانه ها تعیین می گردد.
ب- نرخ خرید از نیروگاههای متعلق به یک متقاضی که به یک پست انتقال (و یا فوق توزیع) بلافصل غیراختصاصی متصل شوند، بر اساس مجموع ظرفیت آنها تعیین می گردد.
ج- در موارد خارج از موضوع بندهای “الف” و “ب”، نرخ خرید برق هر نیروگاه مستقل از سایر نیروگاه ها و بر اساس ظرفیت همان نیروگاه تعیین می گردد. درهرصورت یک متقاضی می تواند پروانه احداث حداکثر دو نیروگاه را در اختیار داشته باشد. اعطای پروانه برای احداث نیروگاههای بعدی منوط به آغاز بهره برداری تجاری از نیروگاههای موضوع پروانه های احداث قبلی خواهد بود. به عبارتی تا دو نیروگاه قبلی به بهره برداری نرسد پروانه جدید صادر نمیشود.
تبصره- اگر در طول دوره قرارداد مشخص شود که هر یک از بندهای “الف” و “ب” رعایت نشده است، قرارداد خرید برق از نیروگاه بر اساس نرخ کمتر اصلاح شده و فروشنده ملزم به استرداد وجوه مازاد دریافتی به عنوان مطالبات خریدار وفق قرارداد خواهد بود.
تبصرہ۔ اشخاص حقوقی که سهامدار مشترک داشته باشند و نیز اشخاص حقیقی سهامدار اشخاص حقوقی، یک
متقاضی محسوب می شوند.
تبصره- درصورتی که ابلاغ قرارداد جدید پس از تحقق بهره برداری تجاری از قراردادهای قبلی صورت پذیرد، حتی درصورت شمول شرایط موضوع بندهای “الف ” و “ب”، نرخ پایه خرید برق در قرارداد جدید صرفا بر اساس ظرفیت نیروگاه جدید تعیین می گردد.
تقاضای خرید تضمینی برق از سوی نیروگاه هایی که با استفاده از منابع مالی بلاعوض دولتی احداث شده اند، ممنوع است. سرمایه گذار باید تضمین و تعهد کند که از منابع مالی بلاعوض دولتی در احداث نیروگاه استفاده نکرده است.
در صورت تأخیر، آخرین نرخ پایه مصوب وزارت نیرو در تاریخ شروع بهره برداری تجاری و یا نرخ مذکور در قرارداد هرکدام که کمتر باشد، برای دوره باقیمانده قرارداد ملاک عمل خواهد بود.
تبصرہ: سرمایه گذارانی که قرارداد آنها از سوی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق فسخ میشود تا دو سال پس از ابلاغ فسخ، درخواست قرارداد جدید آنها مورد بررسی قرار نمی گیرد.
وزارت نیرو سیاست توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک به میزان حداکثر ۲۰۰۰ مگاوات در سال توسط بخش غیردولتی را دنبال می کند. سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق موظف است تمهیدات متناسب برای تحقق این سیاست را اتخاذ نماید.
حداکثر دوره قابل قبول احداث نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک
تبصره: در صورت تاخیر در بهره برداری تجاری (با ظرفیت نامی کامل بیش از ۹ ماه، ساتبا مجاز است قرارداد خرید برق را فسخ، پروانه احداث صادر شده را لغو و برای استرداد اراضی دولتی و مجوزهای اختصاص یافته اقدام نماید. در صورت بهره برداری از بخشی از ظرفیت نیروگاه، پروانه احداث و قرارداد متناسب با ظرفیت بدون تغییر در نرخ خرید پایه خرید تضمینی، تقلیل یافته و باقیمانده اراضی و امکانات ملی و دولتی مسترد می گردد.
تبصره : چنانچه نیروگاههای موضوع این بند، قبل از انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق با ساتبا، با رعایت
کلیه ضوابط فنی و قانونی و با تایید شرکت مدیریت شبکه برق، اقدام به تزریق برق به شبکه کرده باشند،
ساتبا می تواند بهای برق تزریق شده قبل از قرارداد را بر اساس نرخ پایه قرارداد (بدون اعمال ضریب تعدیل) پرداخت نموده و به تناسب، مدت قرارداد را کاهش دهد.
در مواقعی که به علت نقص فنی تاسیسات در شبکه برق و قطع اتصال به شبکه (خارج از اراده مالک نیروگاه) مکان تزریق برق نیروگاه در حال بهره برداری وجود نداشته باشد، ساتبا میتواند بهای برق تزریق نشده را تحت عنوان های آمادگی تولید به فروشنده پرداخت نماید. نحوه محاسبه بر اساس دستورالعمل معاون امور برق و انرژی ابلاغ خواهد شد.
در مواردی که ساتبا راسا قرارداد خرید برق با مالک نیروگاه مبادله می نماید، مجاز است انرژی خریداری شده را مطابق مقررات بازار عمده فروشی به شرکت مدیریت شبکه برق ایران و یا در بورس انرژی عرضه نمایید. درآمد ساتبا از این محل، با رعایت سایر مقرات مربوطه برای ایفای ماموریت های محول شده به ساتبا اختصاص میيابد.
به منظور مدیریت بهتر دریافت و هزینه اعتبارات مربوطه و افزایش اطمینان سرمایه گذاران به پرداخت به موقع صورتحساب های ماهانه نیروگاهها، ساتبا می تواند در صورت وجود منابع مالی و با رعایت عدم تبعیض بین نیروگاهها، نسبت به گشایش اعتبار اسنادی ریالی شش ماهه به نفع نیروگاههای طرف قرارداد اقدام نماید و صورتحساب نیروگاهها را پرداخت نماید. هزینه گشایش و تمدید اعتبار اسنادی بعهده فروشنده خواهد بود.
سقف ظرفیت مولدهای مختص مشترکین مشروط بر رعایت ملاحظات فنی و حفاظتی اتصال به شبکه تا دو برابر ظرفیت انشعاب افزایش می یابد. مشترکینی که بخشی از این ظرفیت را به بهره برداری رسانیده اند می توانند طی قرارداد جداگانه نسبت به احداث ظرفیت های جدید اقدام نمایند. در اینصورت هر قرارداد تابع شرایط حاکم در زمان مبادله همان قرارداد خواهد بود.
در صورت درخواست سرمایه گذار، نرخ پایه قراردادهائی که قبل از این مصوبه مبادله شده اند به نرخ های این مصوبه قابل تغییر است. در این صورت، چنانچه نیروگاه موضوع قرارداد با ظرفیت نامی کامل به بهره برداری رسیده باشد، شروع اعمال نرخ پایه جدید و زمان مبنای فرمول تعدیل، از تاریخ مبادله الحاقیه (جایگزینی نرخ) بر قرارداد خواهد بود. در این صورت صورتحساب های قبل از مبادله الحاقیه مذکور بدون تغيير اعمال می گردد. چنانچه نیروگاه موضوع قرارداد به بهره برداری با ظرفیت کامل نرسیده باشد، زمان مبنای فرمول تعدیل از تاریخ شروع بهره برداری با ظرفیت کامل خواهد بود. لازم به ذکر است این شرایط و قیمت ها تا صدور ابلاغیه جدید معتبر بوده و پس از آن شرایط و قیمت های اعلامی، مبنای رفتار است.
مراحل درخواست و صدور مجوز
متقاضیان احداث نیروگاه های تجدیدپذیر بزرگ، کاربرگ های تکمیل شده الف و ب و فرم تعهدنامه را به همراه نامه درخواست کتبی بانضمام مستندات لازم نظیر اساسنامه، روزنامه رسمی و آگهی تغییرات ثبتی شرکت و مختصات سایت و … را به ساتبا ارسال می نمایند تا پروانه احداث برای ظرفیت مشخص در ساختگاه معین صادر گردد.
پس از اخذ سایر مجوزهای لازم نظیر مجوز محيط زيست، اتصال به شبکه و تملک زمین، قرارداد خرید برق بلند
مدت با متقاضی مبادله خواهد شد تا متقاضی عملیات اجرایی دوره احداث نیروگاه را آغاز نماید. لذا مراحل انجام
پروژه به شرح زیر می باشد:
مرحله اول :
تشکیل پرونده و صدور پروانه احداث
– تحويل نامه درخواست متقاضی به همراه کاربرگ های تکمیل شده الف و ب و فرم تعهدنامه به ساتبا
– بررسی غیردولتی بودن متقاضی و عدم تداخل محل پروژه با سایر طرح ها و تقاضاهای قبلی در ساتبا (استعلام کتبی از شرکت آب نیرو، آب منطقه ای و آب و فاضلاب فقط در مورد نیروگاه های برق آبی کوچک انجام خواهد شد)
– صدور پروانه احداث توسط ساتيا
مرحله دوم :
اخذ مجوزها و عقد قرارداد
– دریافت مجوز اتصال به شبکه، محيط زيست ومجوز تحویل زمین از مراجع ذیربط در همه نیروگاه ها
– دریافت مجوز تخصیص آب و حریم بستر برای نیروگاه های برق آبی کوچک از شرکت مدیریت منابع آب یا شرکت آب های منطقه ای یا شرکت آب و فاضلاب ذیربط
– مبادله قرارداد خرید برق بلند مدت با متقاضی در ساتبا پس از کنترل و بررسی کلیه مجوزها
مرحله سوم :
دوره پیشبرد و احداث نیروگاه (پس از عقد قرارداد)
– انجام عملیات مقدماتی و تأمین مالی پروژه در دوره پیشبرد قرارداد توسط متقاضی
– انجام عملیات اجرایی دوره احداث نیروگاه توسط متقاضی و نظارت بر پیشرفت احداث نیروگاه توسط ساتبا
– هماهنگی جهت اتصال به شبکه پس از تکمیل احداث نیروگاه (توسط ساتبا / مدیریت شبکه)
مرحله چهارم :
دوره بهره برداری
– شروع بهره برداری نیروگاه و تهیه صورت حساب های ماهانه بهای برق تجدیدپذیر توسط متقاضی
– پرداخت صورت حساب های ماهانه توسط ساتبا با اعمال ضرايب تعدیل و آمادگی ساعتی
عوامل موثر مهم بر بازدهی و برگشت سرمایه
تاثیر سایه اندازی در نیروگاه یکی از عواملی است که میزان دسترسی خورشید را برای پانل های فتوولتائیک محدود میسازد که در طراحی و اجرا باید به آن توجه کافی داشت. هیچ گونه سایه اندازی بروی پانل نباید قرار بگیرد چراکه باعث کاهش راندمان میگردد.
آلودگی ها و ریزگردها
نوعی از سایه اندازی غیرطبیعی و آزاردهنده است که مانع رسیدن نور به سلول های خورشیدی شود و تا حدود ۱۰ درصد باعث کاهش راندمان نیروگاه گردد و در طولانی مدت در بازگشت سرمایه تاخیر چند ساله ایجاد میکند. در مناطق خارج از تهران این ضریب حدودا ۲ درصد است و اگر پنل های خورشیدی به موقع تمیز گردند این ضريب کمتر از یک درصد خواهد بود.
اثر میزان دما و روش های کاهش آن در سیستم های فتوولتائیک
درجه حرارت از عوامل مهم در راندمان سیستم های فتوولتایک می باشد و افزایش بیش از حد دما باعث می شود میزان رسانایی کریستال های نیمه رسانای پنل را افزایش داده که به نوبه خود باعث کاهش ولتاژ میشود و سیستم مقدار کمی از انرژی خورشیدی جذب شده را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند و قسمت اعظم آن را به صورت انرژی حرارتی که باعث بالا رفتن دمای پنل ها میشود تلف میکند و باعث کم شدن ظرفیت سیستم میشود. هر چقدر دمای محیط کمتر باشد راندمان پنل ها و در نهایت راندمان نیروگاه افزایش خواهد یافت.
زاویه نصب پنل
زاویه نصب پنل از عوامل موثر بر توان خروجی پنل های خورشیدی است. پس اگر در هنگام نصب به دلایلی مجبور شدیم که پنل ها را طوری نصب کنیم که با زاویه نصب بهينه فاصله دارند باید ضریب کاهش توان از طریق زاویه نصب را نیز در نظر بگیریم.
میزان تابش
تغييرات در میزان تابش نور خورشید بصورت مستقیم بر روی جریان و توان خروجی پنل تاثیر می گذارد. با افزایش شدت تابش، انرژی تولیدی پنل افزایش می یابد. اما این لزوما افزایش راندمان پنل خورشیدی را به دنبال نخواهد داشت؛ چراکه با افزایش شدت تابش، دمای پنل خورشیدی می تواند افزایش پیدا کند و در نتیجه راندمان تبدیل انرژی ثابت می ماند و یا حتی کاهش می یابد.
تاثیر دما بر عملکرد پنل
میزان ولتاژ و جریان خروجی پنل خورشیدی وابسته به دما نیز هست. ولتاژ و توان خروجی سلولهای خورشیدی کریستالی با افزایش دما کاهش می یابد. ضریب دما برای سلول های خورشیدی بیان کننده میزان تاثیر دما بر ولتاژ، جریان و توان خروجی می باشد. در اکثر سلول های خورشیدی ضریب دما برای ولتاژ و توان منفی و برای جریان مثبت است. تاثیر دما بر جریان خروجی به قدری کم میباشد که می توان این تغییر جریان را نادیده گرفت. در کل میتوان گفت که دمای بالا، عمر و راندمان پنل را کاهش می دهد.
خطای سازنده و LID
یکی دیگر از مواردی را که باید در زمان طراحی پنل ها برای مصرف در محل خاصی مد نظر قرار دهیم موضوع میزان خطای انسانی و کارخانه در زمان ساخت پنل می باشد.
عمر مفید نیروگاه خورشیدی
طبق استاندارد های جهانی و داخلی، پنل های خورشیدی باید دارای حداقل ۲۵ سال عمر مفید باشند طوری که راندمان آن در ۲۵ سال حداکثر ۲۰ درصد کم شود. خرید تضمینی برق نیروگاه خورشیدی بصورت ۲۰ ساله انجام می شود ولی نیروگاه خورشیدی ۳۰ سال عمر مفید خواهد داشت و بعد از ۲۹ سال برق تولید شده نیروگاهها در بورس انرژی و بازار برق عرضه می گردد و بر اساس نرخ روز خرید برق، برق تولیدی آنها در بورس خریداری میشود.
زمین مورد نیاز برای احداث نیروگاه بر اساس استانداردها و ابلاغیه های ساتبا (سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران) برای هر یک مگاوات نیروگاه خورشیدی به ۱۵۰۰۰ متر مربع فضا نیاز است که بر این اساس امکان تامین زمین از منابع طبیعی وجود خواهد داشت.
سایت پلان احداث نیروگاه خورشیدی
سایت پلن نیروگاه خورشیدی برای مشخص کردن محل قرارگیری پنل ها و سایر تجهیزات نیروگاهی، ساختمان کنترل و نگهبانی و اتاق پست برق می باشد.
اصول اولیه طراحی سیستمهای خورشیدی
محل نصب تجهیزات نیروگاه باید توانایی تحمل وزن پانل ها و تجهیزات مربوطه را داشته باشند. . پانل ها باید در مکانی نصب شوند که میزان سایه ایجاد شده به وسیله تجهیزات مجاور، شاخ و برگ درختان، لوله ها و … به کمترین میزان خود برسد. و مقررات ساختمان و تأسیسات الکتریکی هنگام طراحی و پیاده سازی نیروگاه باید رعایت شود. سیستم باید به گونه ای طراحی شود که تلفات انرژی در سیم ها، فيوزها، سوئیچها و … به کمترین مقدار برسد. طراحی باید به گونه ای باشد که اتصالات بین شبکه محلی و نیروگاه به راحتی انجام پذیرد. برای طراحی یک سیستم خورشیدی باید حداقل کردن هزینه های ماهیانه، مسائل محیط زیستی و غیره مد نظر قرار گیرد. همچنین، ابعاد و جهت گیری آرایه های فتوولتاییک باید به گونه ای انتخاب و تنظیم شوند که بتوانند میزان انرژی مورد نظر را تأمین کنند.
