منافع احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران
به گزارش آرا نیرو، صنعت ایران از بزرگترین مصرف کنندگان برق در کشور است به طوریکه مصرف برق تا پایان شهریور ۱۴۰۲ در بخش صنعتی و خانگی به ترتیب، ۳۵.۳ و ۳۲.۵ درصد از کل موارد مصرف بوده است و با توجه به افزایش قیمت انرژی و کمبود منابع تجدیدپذیر، احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران مزایای زیادی دارد. ضمن اینکه طبق آمار سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق، ایران در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۸۰۰ ساعت آفتابی داشته است که این رقم از متوسط جهانی بیشتر است که میتواند فرصت مناسبی برای صاحبان صنایع در ایران باشد.
در این مقاله به منافع و مزایای احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران میپردازیم. همچنین به برخی از چالش‌های احداث نیروگاه خورشیدی در شهرک های صنعتی اشاره میکنیم و البته راهکارهای کاهش این چالش‌ها را به بحث میگذاریم. در پایان به هزینه های اصلی و جانبی ساخت نیروگاه خورشیدی در کارخانجات و شهرک های صنعتی پرداخته و بازگشت سرمایه را متناسب با آورده صاحبان صنایع و تسهیلات بانکی بیان میکنیم.
از جمله مزایای احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران عبارتند از:
- صرفه جویی در هزینه های انرژی: هزینه برق تولیدی توسط نیروگاه های خورشیدی به مراتب پایین تر از هزینه برق تولیدی توسط نیروگاه های حرارتی است. این امر می تواند منجر به صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های انرژی صنایع شود. به این ترتیب، صنایع می‌توانند با صرف هزینه‌ای یکباره، برای سال‌های متمادی از هزینه‌های انرژی خود بکاهند.
- کاهش انتشار گازهای گلخانه ای: نیروگاه های خورشیدی هیچ گونه گاز گلخانه ای تولید نمی کنند. این امر می تواند به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت محیط زیست کمک کند.
- تأمین امنیت انرژی: نیروگاه های خورشیدی منبع انرژی تجدیدپذیر هستند و به سوخت های فسیلی وابسته نیستند. این امر می تواند صنایع را در برابر نوسانات قیمت سوخت های فسیلی ایمن کند. به این ترتیب، صنایع می‌توانند با خیالی آسوده به توسعه خطوط تولید محصولات خود بپردازند و نگران افزایش هزینه‌های انرژی نباشند.
- ارتقای برندینگ: صنایعی که از انرژی خورشیدی به عنوان انرژی پاک و پایدار استفاده می کنند، به عنوان صنایعی که به محیط زیست اهمیت میدهند شناخته می شوند و نزد مشتریان و عموم مردم محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. این امر می تواند به بهبود تصویر و تقویت برند این صنایع و مسئولیت اجتماعی شان کمک کند.
- افزایش پایداری انرژی: انرژی خورشیدی یک منبع انرژی پایدار و مطمئن است. بنابراین، احداث نیروگاه خورشیدی میتواند به صنایع کمک کند تا از قطعی برق در امان باشند.
- کاهش وابستگی به منابع خارجی: ایران به‌طور سنتی از منابع انرژی فسیلی وارداتی برای تأمین انرژی صنایع خود استفاده میکند. این امر باعث شده است که کشور از نظر تأمین انرژی به منابع خارجی وابسته باشد. احداث نیروگاه خورشیدی میتواند به کاهش این وابستگی کمک کند.
علاوه بر این مزایای کلی، احداث نیروگاه خورشیدی برای صنایع در ایران مزایای دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- امکان دریافت تسهیلات دولتی: دولت ایران برای حمایت از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تسهیلاتی را برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی در نظر گرفته است. صنایع می‌توانند با استفاده از این تسهیلات، هزینه‌های احداث نیروگاه خورشیدی خود را کاهش دهند.
- امکان صادرات برق تولیدی: صنایع می‌توانند برق تولیدی از نیروگاه خورشیدی خود را به شبکه سراسری برق تزریق کنند و از این طریق درآمد کسب کنند.
در مجموع، احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران یک سرمایه‌گذاری مقرون به صرفه و سودآور است که میتواند مزایای متعددی را برای صنایع به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی هر یک از این مزایا به‌طور مفصل خواهیم پرداخت: همانطور که اشاره شد یکی از مهم‌ترین مزایای احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع، کاهش هزینه‌های انرژی است. انرژی خورشیدی یک منبع انرژی تجدیدپذیر و رایگان است. بنابراین، صنایعی که از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند، می‌توانند از افزایش مداوم قیمت انرژی در امان باشند.
بر اساس آمارهای رسمی، قیمت برق در ایران طی سال‌های اخیر به‌طور پیوسته افزایش یافته است و اخیرا در قالب اختلاف قیمت برق نسبت به تغییر نرخ، هزینه دوچندان از صاحبان صنایع دریافت شده است، و این امر هزینه‌های تولید صنایع را افزایش داده و در نهایت، منجر به افزایش قیمت محصولات و خدمات آنها شده است. احداث نیروگاه خورشیدی میتواند به صنایع کمک کند تا از این افزایش قیمت‌ها جلوگیری کنند و هزینه‌های تولید خود را کاهش دهند.
یکی دیگر از مزایای احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع، افزایش پایداری و امنیت انرژی است. نوسانات قیمت انرژی میتواند تأثیر منفی بر عملکرد صنایع داشته باشد. صنایعی که از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند، از این نوسانات قیمت‌ها در امان هستند و می‌توانند به‌طور مداوم به تولید ادامه دهند.
قطعی برق نیز میتواند مشکلات زیادی برای صنایع ایجاد کند. صنایعی که از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند، در برابر قطعی برق در امان هستند و مطابق تصویب دولت به نسبت مقیاس نیروگاه خورشیدی احداث شده، کارخانه ها قطعی برق نخواهند داشت.
مشتریان امروزی به‌طور فزاینده‌ای به مسائل زیست‌محیطی اهمیت میدهند. آنها محصولات و خدماتی را ترجیح میدهند که با محیط‌زیست سازگار باشند. صنایعی که به تولید انرژی پاک و پایدار روی می‌آورند، می‌توانند توجه مشتریان بیشتری را به خود جلب کنند و فروش خود را افزایش دهند.
صنایع با احداث نیروگاه خورشیدی می‌توانند مسئولیت اجتماعی خود را نیز نشان دهند. آنها می‌توانند به کاهش آلودگی هوا و کمک به حفظ محیط‌زیست کمک کنند. این امر میتواند به بهبود وجهه عمومی صنایع کمک کند.
برخی از چالش‌های احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران
علاوه بر مزایای ذکر شده، احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران با برخی چالش‌ها نیز همراه است. از جمله این چالش‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه اولیه احداث نیروگاه خورشیدی نسبت به نیروگاه‌های فسیلی بیشتر است. این امر میتواند برای صاحبان صنایعی که سرمایه کافی ندارند، یک چالش باشد.
- نیروگاه‌های خورشیدی نیاز به فضای کافی برای نصب پنل‌های خورشیدی دارند. این امر میتواند برای صنایعی که فضای کافی در اختیار ندارند، یک چالش باشد.
راهکارهای کاهش چالش‌های احداث نیروگاه خورشیدی برای صاحبان صنایع در ایران
با توجه به چالش‌های ذکر شده، دولت اقداماتی را برای کاهش این چالش‌ها انجام داده است. از جمله این اقدامات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه تسهیلات مالی: دولت با پرداخت تسهیلات بانکی با سود کم به صاحبان صنایع، هزینه اولیه احداث نیروگاه خورشیدی را کاهش داده و تا ۷۵ درصد سرمایه لازم برای احداث نیروگاه خورشیدی را در قالب وام های کم بهره به صنعت گران پرداخت میکند.
- تسهیل صدور مجوزها: دولت با تسهیل صدور مجوزهای لازم برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، زمان و هزینه‌های احداث این نیروگاه‌ها را کاهش داده است.
- تخصیص زمین رایگان برای احداث نیروگاه خورشیدی از طرف دولت راهکاری برای کمبود فضای صنایع در این امر میباشد، به طوریکه این امکان وجود دارد صنایع از زمین دولتی که مربوط به منابع طبیعی یا ملی است و یا در محدوده شهرک های صنعتی یا شهرک خورشیدی میباشد، برای احداث نیروگاه خورشیدی بهره مند شوند.
هزینه های ساخت نیروگاه خورشیدی در کارخانجات و شهرک های صنعتی شامل موارد زیر است:
تجهیزات نیروگاه: شامل پنل های خورشیدی، اینورتر، استراکچر، سیستم حفاظتی، کنترل و نظارت، و سایر تجهیزات مورد نیاز.
زمین و زیرساخت: شامل هزینه زمین، هزینه های زیرسازی و تسطیح زمین، و هزینه های برق رسانی.
مساحت مورد نیاز جهت احداث نیروگاه های خورشیدی برای توان های مختلف به عوامل مختلفی مانند نوع پنل خورشیدی، جهت و میزان شیب زمین یا سقف سوله، و میزان سایه اندازی بستگی دارد. به طور کلی، مساحت مورد نیاز برای تولید هر کیلووات توان خورشیدی حدود ۶ تا ۱۰ متر مربع است.
با توجه به این مقدار، مساحت مورد نیاز جهت احداث نیروگاه های خورشیدی با توان های مختلف به شرح زیر است:
| مساحت مورد نیاز روی سقف سوله (متر مربع) | مساحت مورد نیاز
(متر مربع) |
ظرفیت نیروگاه |
| ۱۲۰ – ۱۶۰ متر مربع | ۱۸۰ – ۲۰۰ متر مربع | ۲۰ کیلووات |
| ۳۰۰ – ۴۰۰ متر مربع | ۴۵۰ – ۵۰۰ متر مربع | ۵۰ کیلووات |
| ۶۰۰-۸۰۰ متر مربع | ۱۰۰۰ متر مربع | ۱۰۰ کیلووات |
| ۱۲۰۰-۱۶۰۰ متر مربع | ۲۰۰۰ متر مربع | ۲۰۰ کیلووات |
| ۳۰۰۰-۴۰۰۰ متر مربع | ۵۰۰۰ متر مربع | ۵۰۰ کیلووات |
| حداکثر۷۰۰۰ متر مربع | ۱٫۲ هکتار | ۱ مگاوات |
| حداکثر ۲٫۱ هکتار | ۳ هکتار | ۳ مگاوات |
نصب و راه اندازی: شامل هزینه های نصب تجهیزات، هزینه های راه اندازی و تست نیروگاه.
با توجه به حمایت های دولتی از احداث نیروگاه های خورشیدی، سرمایه گذاران می توانند از تسهیلات بانکی با سود کم و تخصیص زمین رایگان بهره مند شوند. این حمایت ها می تواند به کاهش هزینه های ساخت نیروگاه خورشیدی و افزایش جذابیت این سرمایه گذاری کمک کند.
| ظرفیت نیروگاه | هزینه ساخت |
| ۱۰۰ کیلووات | ۲ میلیارد تومان |
| ۲۰۰ کیلووات | ۴ میلیارد تومان |
| ۳۰۰ کیلووات | ۶ میلیارد تومان |
| ۵۰۰ کیلووات | ۱۰ میلیارد تومان |
| ۱ مگاوات | ۲۰ میلیارد تومان |
| ۲ مگاوات | ۴۰ میلیارد تومان |
| ۳ مگاوات | ۶۰ میلیارد تومان |
البته این مبلغ با توجه به قیمت جهانی تجهیزات و نرخ دلار متغیر خواهد بود.
لازم به ذکر است که این هزینه ها به عوامل مختلفی از جمله نوع تجهیزات، کیفیت ساخت، شرایط اقلیمی و مکان احداث نیروگاه بستگی دارد.
هزینه های جانبی
علاوه بر هزینه های ساخت نیروگاه، هزینه های جانبی دیگری نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. این هزینه ها شامل موارد زیر می شود:
هزینه اخذ مجوز: هزینه اخذ مجوز برای احداث نیروگاه خورشیدی در ایران که هزینه آن بسته به ظرفیت نیروگاه متفاوت است.
هزینه بیمه: بیمه نیروگاه خورشیدی ضروری است و هزینه آن بسته به شرایط بیمه و ظرفیت نیروگاه نرخ ثابتی نیست.
هزینه نگهداری : هزینه نگهداری نیروگاه خورشیدی سالانه حدود ۱ تا ۲ درصد از هزینه ساخت آن است و در صورتیکه روی سقف کارخانجات احداث شود همین مقدار نیز به میزان قابل توجهی کاهش میابد.
بازگشت سرمایه
بازگشت سرمایه در احداث نیروگاه خورشیدی بسته به عوامل مختلفی از جمله ظرفیت نیروگاه، قیمت برق و نرخ بهره بانکی متفاوت است. به طور کلی، بازگشت سرمایه در احداث نیروگاه خورشیدی در ایران حدود ۳ تا ۵ سال است. مشروط به اینکه نصب نیروگاه خورشیدی با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای حرکت‌های محاسبه‌شده صورت بگیرد.
در ادامه به بهترین روش نصب نیروگاه خورشیدی در محیط های صنعتی پرداخته ایم:
- تحلیل مکان:
برای انتخاب بهترین مکان برای نصب نیروگاه خورشیدی، نیاز است که ابتدا یک تحلیل جامع انجام شود. این شامل بررسی تابش نور خورشید، شیب زمین یا سقف، وجود سایه‌ها و عوامل دیگر است.
- انتخاب تجهیزات:
انتخاب تجهیزات با کیفیت و به‌روز، از جمله پنل‌های خورشیدی، استراکچر ها، و تجهیزات اینورتر، بسیار اهمیت دارد. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و موثر میتواند به بهره‌وری نیروگاه خورشیدی کمک کند.
- طراحی سیستم:
با توجه به داده‌های به دست آمده از تحلیل مکان و انتخاب تجهیزات، طراحی سیستم نیازمند دقت بالاست. این شامل اندازه‌گیری تعداد و موقعیت بهینه پنل‌ها، اتصالات، و اینورترها میشود.
- زیرساخت نیروگاه خورشیدی:
زیرساخت نیروگاه باید بسیار حساب شده باشد تا وزن تجهیزات و بار ایجاد شده توسط باد و عوامل جوی را تحمل کند. کارشناسان آرا نیرو آزمایش‌های لازم برای اطمینان از استحکام زیرساخت را انجام میدهند.
- نصب تجهیزات:
تجهیزات باید با دقت و توجه به استانداردهای ایمنی نصب شوند. نیاز است که کارشناسان مجرب آرا نیرو در این زمینه اقدام به نصب پنل‌ها، اینورترها و سیم‌کشی‌ها کنند.
- اتصال به شبکه:
برای بهره‌برداری بهینه از نیروگاه خورشیدی، اتصال به شبکه برق انجام میشود. این شامل تأیید اتصال به شبکه و اجرای تنظیمات مورد نیاز است.
- مانیتورینگ و نگهداری:
سیستم مانیتورینگ برای پیگیری بهره‌وری نیروگاه و شناسایی مشکلات بسیار مهم است. همچنین، برنامه نگهداری دوره‌ای و اصلاحی را برای افزایش عمر مفید سیستم را باید در نظر بگیرید.
نصب نیروگاه خورشیدی در کارخانجات و شهرک‌های صنعتی نیازمند مراعات خاصی است که در ادامه به برخی از نکات مهم در این زمینه اشاره میکنم:
- تحلیل نیاز انرژی:
قبل از هر چیز، باید نیاز انرژی کارخانجات و واحدهای صنعتی تحلیل شود. این تحلیل بهترین توان خورشیدی مورد نیاز را برای تأمین بخشی یا تمامی نیازهای انرژی یا هزینه های برق آن واحد صنعتی تعیین میکند.
- بهبود بهره‌وری انرژی:
قبل از نصب نیروگاه خورشیدی، اقداماتی برای بهبود بهره‌وری انرژی در کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی باید انجام شود. استفاده از تجهیزات موثر و اجرای سیستم‌های بهره‌وری انرژی میتواند به کاهش توان نیروگاه خورشیدی کمک کند.
- بررسی امکانات فیزیکی:
امکانات فیزیکی موجود در کارخانه یا شهرک صنعتی برای نصب تجهیزات خورشیدی بسیار اهمیت دارد. فضا، سازه‌ها، و ترانس و امکانات انتقال برق باید مورد بررسی دقیق قرار گیرند. حتی پست توزیع و فوق توزیع منطقه باید توسط کارشناسان آرانیرو مورد بررسی قرار گیرد.
ترانس مورد نیاز برای نیروگاه خورشیدی تحت انشعاب برق شامل موارد زیر میشود:
| ظرفیت نیروگاه تحت انشعاب برق | ترانس مورد نیاز برای اتصال نیروگاه خورشیدی به شبکه برق سراسری |
| ۲۰ کیلووات | ترانس سه فاز ۳۲ یا ۵۰ آمپر یا انشعاب با قدرت ۳۰ کیلووات |
| ۵۰ کیلووات | ترانس سه فاز ۳۲ تا ۵۰ آمپر یا انشعاب با قدرت ۵۰ کیلووات |
| ۱۰۰ کیلووات | ترانس سه فاز ۵۰ تا ۱۰۰ آمپر یا انشعاب با قدرت ۱۰۰ کیلووات |
| ۲۰۰ کیلووات | ترانس سه فاز ۱۰۰ تا ۲۰۰ آمپر یا انشعاب با قدرت ۲۰۰ کیلووات |
- با رعایت سقف ظرفیت نیروگاه به میزان ۲۰۰ کیلووات، هر متقاضی مجاز به احداث نیروگاه خورشیدی تا دو برابر ظرفیت انشعاب برق خود میباشد.
- استانداردهای صنعتی:
در نصب نیروگاه خورشیدی برای کارخانجات و شهرک‌های صنعتی، لازم است که استانداردها و مقررات مربوط به امنیت و ایمنی در محیط کار صنعتی رعایت شوند. همچنین باید تابلوهای الکتریکال حفاظتی را در سمت DC و سمت شبکه برق به درستی و مطابق با استاندارد شبکه اجرا کرد.
- نیاز به فضای زیاد:
نیروگاه خورشیدی برای تأمین انرژی کارخانجات و شهرک‌های صنعتی نیاز به فضای زیادی دارد. این امر نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تعیین مکان‌های مناسب برای نصب پنل‌های خورشیدی را ایجاب میکند. البته در فرایند فروش برق تضمینی با توجه به نرخ فروش برق خورشیدی که دست کم ۱۰ برابر نرخ خرید برق صنایع از شبکه سراسری است میتوان گفت نیاز به نیروگاه خورشیدی مقیاس بزرگ کمتر حس خواهد شد و در نتیجه فضای موجود صنایع کفایت این امر را خواهد کرد.
- مدیریت انتقال برق:
نیاز به مدیریت انتقال برق به شکل کارآمد و ایمن از نقطه تولید به نقاط مصرف در کارخانه یا شهرک صنعتی بسیار حیاتی است که توجه به پست توزیع شهرک صنعتی در اینجا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
- نگهداری و پشتیبانی:
برنامه نگهداری دوره‌ای و اصلاحی برای تجهیزات نیروگاه خورشیدی باید در نظر گرفته شود تا بهره‌وری طولانی‌مدت نیروگاه خورشیدی تضمین شود.
- پشتیبانی مالی:
ایجاد یک بودجه و منابع مالی مناسب برای نصب، نگهداری و به‌روزرسانی نیروگاه خورشیدی در کارخانجات و شهرک‌های صنعتی بسیار اهمیت دارد که دولت در این زمینه با تسهیلات مالی مطابق با آنچه بالاتر اشاره شد، صاحبان صنایع را همراهی میکند.
با رعایت این نکات، نصب نیروگاه خورشیدی در کارخانجات و شهرک‌های صنعتی میتواند به شکل بهینه و موثر انجام شود و به کاهش هزینه‌های انرژی و حفظ محیط زیست کمک کند.
نویسنده: مهدی پارساوند
