مناطق ذخایر انرژی زمین گرمایی در ایران
تاریخچه پتانسیلهای منبع انرژی زمین گرمایی در ایران
• در ایران از سال ۱۳۵۴ مطالعات گستردهای برای شناسایی پتانسیلهای منبع انرژی زمین گرمایی توسط وزارت نیرو با همکاری مهندسین مشاور ایتالیایی ENEL در نواحی شمال و شمال غرب ایران در محدودهای به وسعت ۲۶۰ هزار کیلومتر مربع آغاز گردید. نتیجه این تحقیقات مشخص نمود که مناطق ساوالان(سبلان)،مشگين شهر، دماوند، خوی، ماکو و سهند با مساحتی بالغ بر ۳۱ هزار کیلومتر مربع جهت انجام مطالعات تکمیلی و بهرهبرداری از انرژی زمین گرمایی مناسب هستند. در همین راستا برنامه اکتشاف، مشتمل بر بررسیهای زمینشناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمیایی برنامهریزی شد.
انرژی زمینگرمایی در ایران و قابلیت بهرهبرداری آن
مناطقی در ایران که دارای ذخایر انرژی زمین گرمایی هستند:
منطقه مشگين شهر
• منطقه تفتان و بزمان
• منطقه طبس
• منطقه شیراز
• منطقه مرکزی ایران
• منطقه غرب
• منطقه مشهد، نیشابور، سبزوار، قوچان، بجنورد و گرگان به خاطر کانونهای زلزله و وجود گسلهای رباط و قره بیل و میامی و…
• منطقه جنوب
• منطقه شرق شامل: زابل، خاش، سیرجان و زاهدان
استفاده مستقیم از انرژی زمین گرمایی درایران
در ایران با وجود ذخایر مناسب کاربردهای مستقیم از این انرژی به استفادههایی نظیر استخرهای شنا و حمام منحصر شدهاست. نیروگاه زمینگرمایی مشگینشهر نخستین نیروگاه بهرهبرداری از انرژی زمینگرمایی در ایران است که در ناحیهای به وسعت ۵ کیلومتر مربع در مجاورت روستای موئيل در دامنههای کوه آتشفشانی ساوالان(سبلان) مشرف به جنوب شهرستان مشگینشهر واقع در استان اردبیل قرار دارد.
مزیتها
انرژی حاصل از گرمای زمین برای تولید برق، حرارت منزل و مصارف صنعتی قابل استفاده است. اگر چه هزینه ساخت نیروگاه با حرارت زمین زیاد است ولی هزینه انرژی آن خیلی کم است و در حقیقت مجانی است. چنین نیروگاههایی آلودگی کمتر و مساحت کمی را اشغال میکنند. در ضمن هزینهٔ انرژی مورد نیاز آنها مجانی است. انرژی زمین گرمایی افزون بر تولید انرژی الکتریکی، کاربردهای دیگری از قبیل گرمایش ساختمان ها،فعالیت های صنعتی و ایجاد مراکز گردشگری برای بهرهمندی از خواص درمانی آبهای گرم درون زمین است.
معایب
• مناطق مناسب برای استفاده از انرژی حرارتی بسیار محدود است. اگر انرژی حرارتی زمین در یک منطقه به مقدار زیادی مصرف شود، این منبع انرژی دیگر تجدیدپذیر نخواهد بود و به عبارتی دمای زمین در آن ناحیه کاهش مییابد.
• حفاریهای به عمل آمده برای بیرون کشیدن حرارت زمین عمدتاً با خارج شدن گازهای سمی آمونیوم، بخار جیوه، ارستیک و ایزوتوپهای رادیو اکتیو همراه است. ساخت چنین نیروگاههایی گران بوده و در مواردی خاص مقرون به ساخت هستند.
• بخار آب در این منابع بسیار پر سر و صدا و خطرناک است. در ضمن بعضی از لایههای زمین از گرانیت بوده و به سختی قابل حفاری هستند، بنابراین هزینه تولید انرژی را بالا خواهند برد.
• اثرات زیستمحیطی: نیروگاههای حرارتی اثرات جانبی بر زیبایی محیط دارند و در بعضی موارد باعث مهاجرت حیوانات و ماهیها شدهاند.
